Çocuğun Okul Dönemindeki Uyum Problemleri

İnsan doğduğu andan itibaren yaşam sonuna kadar çevresine, yaşadığı yere, ilişki içinde olduğu kişilere, girdiği ortamlara adapte olma ve uyum sağlamaya çalışarak yaşamını sürdürür. Bebeklikte ilk ihtiyaçlarımızı karşılaması gereken anne, babamıza veya bakım veren diğer bir kişiyle ilişkimizi kurar (Günindi, 2008), sosyal anlamda ilk bağımızı kurduklarımız, ilk uyum sağladıklarımız onlar olur (Ziv, 2013).

Bireyin yaşamını düzgün ve sağlıklı ilerletmesi için uyum yapabilme yeteneği önemlidir (Kalyencioğlu ve Kutlu, 2010). Çocuklukta özellikle okul çağına geçen çocuklarda aileden sonra karşılaşılan değişik bir ortam, birçok akran grupla bir araya gelinip sosyalleşme, alışılanın dışında farklı yetişmiş diğer bireylerle zaman geçirme gibi bir durum çocuğun ilk uyum yeteneğini göstermesi gereken yerdir. Çocuğun sosyal becerileri ailede gördüğü şekilde yansıtması çok normaldir. Her çocuk aynı çevrede, aynı koşulda, aynı şartlar altında yetişmediğinden sosyal becerileri de bir o kadar farklı, uyum sağlama düzeyleri de o kadar farklı olacaktır. Çocukluk yıllarında gelişip, şekillenen sosyal beceriler, uzun süreçte çocuğun sosyal-duygusal, bilişsel ve akademik becerilerinin düzeyi üzerinde çok önemli bir etkiye sahiptir.

Okul çağındaki bir çocuğun okula adapte olması, yaratıcı, eleştirel, analitik düşünebilmesi, karşılaştığı problemle başa çıkma mücadelesi, arkadaşları ve öğretmeni ile iletişimi tüm çevresindeki değişikliklere karşı sergilediği uyum durumu sosyal becerilerimiz ile ilişkilidir.

Her çocuk sosyal beceri konusunda yeterli seviyede gelişip, sağlıklı uyum yeteneği ile okula başlayamayabilir. Uyum problemi aslında bir davranış problemi olarak nitelendirilebilir. Çocuğun veya bireyin yeni bir beceriyi edinmesini zorlayan hatta mümkün kılmayan, girdiği ortam dışında kalıp dışlanmaya sebep olan, kendisine ve etrafındakilere olumsuz ve zarar verici etkisi olan, yaşadığı toplumun normlarından ve kültüründen ayrı bir tutum sergilemesine neden olan davranış problemi olarak nitelendirilir (Kanlıkılıçer, 2005). Çocuğun okuldaki davranış problemleri ve uyum bozukluğu çocuğun gelişimsel ve psikolojik açıdan nasıl bir büyüme sürecinde bulunduğuna bakılarak probleme sebep olan nedenlere inilerek çözüm izlenebilir. Çocuğun okula uyum süreci için ve hatta tüm gelişimsel alanlarının sağlıklı bir şekilde devamını sağlayabilmek için, problemli davranışlarının kontrol altına alınıp, sosyal ilişkilerinin güçlendirilip çocuğun toplumsal anlamda kabulünün sağlanması için sosyal beceri davranışlarının kuvvetlendirilmesi gerekmektedir (Luczynski ve Hanley, 2013). Uyum probleminin sebebini anlayıp, hangi davranışlar üzerinde seyir gösterdiğini ve akademik başarısına da etkisine bakılıp çocuğun bu sorununu okul rehberlik birimiyle veya bir psikolog ile çözüme kavuşturması en etkili ve doğru yoldur. Ailenin ve öğretmenin bu aşamada uzmanlarla gerekli iletişimi kurması geç olmadan durumun çözüme kavuşması için gereklidir.